Sicilië, een eiland vol historie
Sicilië, het
grootste eiland van Italië, gelegen in de Middellandse zee, ten zuiden van de
regio Calabrië, vormt een autonome regio binnen Italië. De oud-Griekse naam van
het eiland “Trinakria” betekent “het eiland met de drie punten” en men vindt
dit logo nog terug op de vlag van Sicilië. Tot de regio Sicilië, behoren naast
het hoofdeiland ook de Eolische eilanden, de Egadische eilanden, de Pelagische
eilanden, het eilandje Ustica en Pantelleria. Pantelleria en de Pelagische
eilanden liggen voor de kust van Tunesië en behoren geografisch gezien dan ook
tot het Afrikaanse continent.
Sicilië kent een
zeer rijke en ook bewogen geschiedenis. Het eiland is door vele verschillende
volkeren bezet geweest.
De Arabieren
In de Byzantijnse
periode, rond het jaar 800 wordt de stad Mazara veroverd door de Arabieren
(Saracenen). Vele hernieuwde aanvallen volgen en ondanks het heftige verzet van
de oorspronkelijke bevolking van Sicilië, wordt in 831 Palermo en in 842
Messina bezet door de Arabieren. Bij de laatste strijd in 902 veroveren de
Arabieren Taormina, de laatste nog vrije stad op Sicilië.
Sicilië is voor de
Arabieren een erg belangrijk gebied. Het is de Arabieren echter nooit gelukt om
de Sicilianen te bekeren tot de Islam.
Normandiërs
Rond de 11de eeuw
sticht de Normandische Hertog Robert Guiscard een Normandisch Rijk in Zuid-Italië
en vanuit die positie verovert hij in 1061 Messina. In 30 jaar tijd verovert
deze Normandische Hertog samen met zijn broer Rogier de Hauteville, het gehele
eiland. Rogier wordt door zijn broer verheven tot Graaf van Sicilië, waarna op
zijn beurt de zoon van Rogier wordt benoemd tot Koning van Sicilië.
Onder het bewind van
de Normandische Koning van Sicilië neemt het aantal Arabieren snel af. Velen
vertrekken naar Noord-Afrika. Daarvoor in de plaats komen veel Noord-Italianen
naar Sicilië, zij zorgen ervoor dat het Italiaans in korte tijd de
belangrijkste taal wordt, in plaats van het Arabisch.
Spaanse periode
Vervolgens valt
Sicilië onder Duits, Frans en Spaans bewind. Tijdens de Spaanse periode, geeft
in 1675 Frankrijk aan het eiland te willen inlijven. Filips II van Spanje is op
dat moment in oorlog met Frankrijk en vraagt hulp aan de Republiek. Admiraal Michiel
de Ruyter komt Spanje helpen, maar overlijdt aan de gevolgen van ernstige
verwondingen door de Slag bij de Etna.
Na de vrede van
Utrecht in 1713, komt Sicilië onder het bewind van het huis van Savoye.
Vervolgens moeten de Savoyes in 1718 Sicilië weer afstaan aan Oostenrijk en
krijgen in ruil daarvoor Sardinië. Op hun beurt staan de Oostenrijkers in 1735
Sicilië weer af aan de Spaanse Bourbons.
De periode onder de
Bourbons is voor Sicilië desastreus. Het eiland kent in die periode maar weinig
welvaart en het bewind van de Bourbons is ronduit slecht voor de Siciliaanse
economie.
Het begin van de maffia
Rond 1806 wordt
Sicilië bezet door Engelse troepen om het eiland te beschermen tegen een
invasie van het leger van Napoleon. Dit levert het eiland een tijdelijke
opleving op, ook op economisch gebied. Onder druk van de Engelsen moet de
Spaanse koning het Sicilaanse volk rechten toekennen wat hij eigenlijk niet
wil. Een nieuwe grondwet is geboren. Helaas duurt deze opbloeiende periode maar
kort. Want na de val van Napoleon en het vertrek van de Engelsen trekt de
Spaanse koning deze grondwet weer net zo hard in. Tot groot ongenoegen van de
Sicilianen. Geregeld komen zij in opstand tegen de Bourbon koningen. Vele van
deze opstanden worden echter op een zeer bloederige wijze neergeslagen. De
Sicilianen trekken boos en berooid de Siciliaanse binnenlanden in en gaan leven
van criminaliteit. Het begin van de maffia, de Cosa Nostra is geboren.
De Italiaanse eenwording
Met behulp van het
leger van Giuseppe Garibaldi, komt het Siciliaanse volk in 1860 opnieuw in
opstand tegen de Bourbons. In zeer korte tijd veroveren zij het gehele eiland,
waarna ook de oversteek wordt gemaakt naar het Italiaanse vasteland. De
Bourbons worden eindelijk verdreven. Door middel van een volksstemming wordt in
1861 de vereniging van het Italiaanse vasteland en de eilanden Sicilië en
Sardinië vastgesteld. Het begin van de Italiaanse Republiek.
De Siciliaanse keuken
De Siciliaanse
keuken is misschien niet zo bekend als de Toscaanse keuken, maar is minstens
even goed! Je kunt op veel plaatsen op dit zonnige eiland genieten van de
heerlijkste gerechten, fantastisch ijs, mierzoete dolci, streetfood, hartige
snacks, pizza’s en de Siciliaanse sfincione, voortreffelijke wijnen en lekkere
streekproducten.
We hebben enkele
lekkernijen van de Siciliaanse keuken voor je op een rijtje gezet. Ten eerste
de “snacks”:
De arancina
De arancina,
letterlijk sinaasappeltje, is een beroemde Siciliaanse lekkernij. Deze flinke
rijstbal gevuld met kaas en ham of vlees en groente, kom je in iedere
Siciliaanse snackbar tegen.
Pane e panelle
Panelle zijn dunne
gefrituurde deegplakjes gemaakt van kikkererwtenmeel die met brood worden
geserveerd. Deze snack wordt soms al ‘s ochtends vroeg door de plaatselijke
bevolking gegeten.
Pane con la milza
Pane con la milza is
brood met lever of milt, typisch Palermitaans en heeft een wat zoutige smaak.
Ook al kun je dit op veel plaatsen kopen, de Pane con la milza uit Palermo
vinden velen (met name de Palermitanen…) toch de lekkerste.
De sfincione
De sfincione moet
niet worden verward met de pizza, ook al worden voor beide gerechten
vergelijkbare ingrediënten gebruikt. De bodem van de sfincione, een luchtige
broodlaag (focaccia), wordt bedekt met een mengsel van tomaten, ansjovis, kaas
(caciocavallo), uien, olie, oregano en paneermeel. Je kunt deze heerlijke snack
zowel koud als warm eten.
De Siciliaanse
keuken bestaat natuurlijk uit meer dan alleen snacks! Enkele bekende en minder
bekende gerechten:
Pasta con le sarde
Dit is verreweg het
beroemdste en meest gewaardeerde gerecht op Sicilië. Het is pasta met sardines
en venkel en in Palermo ook vaak met tomatensaus, pijnboompitten en krenten.
Caponata
De caponata is een
vegetarisch gerecht, gemaakt van gefrituurde groente (in het bijzonder
aubergine en paprika) gemengd met olijven, kappertjes en selderie, en heeft een
zoetzure smaak. Dit wordt vaak gegeten als antipasto, ofwel als een soort
voorgerecht.
Sarde a beccafico
Dit traditionele
gerecht uit Palermo bestaat uit gepaneerde, gebakken en gevulde sardines. De
vulling bestaat o.a. uit gebakken broodkruim, pijnboompitten, kaneel, druiven,
rozijnen en ansjovis. Dit moet je absoluut een keer gegeten hebben.
Bistecca alla palermitana
Eén van de
beroemdste gerechten van de Siciliaanse keuken. Het Palermitaanse biefstukje is
eerst door een kruidig paneermeel gehaald en vervolgens op een heet rooster
gegrild. Lekker met citroensap!
Enkele typische
dolci (zoete lekkernijen) van de Siciliaanse keuken die je volgens ons zou
moeten proeven:
De cannolo
Deze echte
calorieënbom werd vroeger alleen tijdens carnaval gemaakt en is inmiddels
uitgegroeid tot een van de bekendste Siciliaanse dolci (verzamelnaam voor de
diverse desserts en zoete kleine gebakjes, taartjes en koekjes). Net als
Siciliaanse cassata komen de cannoli waarschijnlijk uit de tijd van de
Arabische overheersing. Ze bestaan uit een gefrituurde, opgerolde koek gevuld
met zoete ricotta (gemaakt van geitenmelk) en soms gekonfijte vruchten en
stukjes chocola. Het is het contrast tussen de zachte, bijna vloeibare vulling
en de krokante, heerlijk ruikende opgerolde koek dat cannolo zo lekker maakt.
Voor degenen die minder trek hebben, is er ook de cannolicchio, een kleine
versie van de cannolo
De cassata
Ook een lekkernij
die je absoluut moet hebben geproefd! Deze geglazuurde taart met cakelaagjes
bereid met o.a. zoete ricotta, suiker en gekonfijte vruchten, kent diverse
varianten. Zo wordt de cassata soms ook nog voorzien van een laagje
amandelspijs en is hij in bepaalde delen van het eiland minder zoet. De zoetste
cassata is die uit Palermo en deze is, volgens de Palermitanen, ook de
lekkerste van Sicilië!
Brioche con gelato
Het ijs zelf
(gelato) is natuurlijk niet typisch Siciliaans, maar de combinatie met een zoet
broodje (brioche) kom je hier vaker tegen dan in de rest van Italië. Een
broodje ijs? Jazeker! Het klinkt misschien vreemd, maar als je dit eenmaal
geproefd hebt, wil je waarschijnlijk nooit meer een hoorntje… Daarnaast is het
ijs hier van uitstekende kwaliteit, want het wordt bereid met vers fruit (en
andere verse ingrediënten) en dat heeft door het warme klimaat een erg zoete
smaak. Er zijn letterlijk honderden verschillende soorten ijs, van “normaal”
vruchtenijs tot ijs met pistachenoten, chocolade-ijs met spaanse peper, sette
veli (zeven lagen van diverse soorten chocola), het cassata-ijs en ga zo maar
door. Let wel op dat je je ijsje koopt bij een gelateria artigianale of een
goede bar. Daar maken ze het verse ijs namelijk zelf.
La granita
De basis granita
wordt gemaakt van water (gemalen ijs), suiker en citroen en is een heerlijke
dorstlesser. Er zijn talrijke varianten op de granita met citroen. Zo is er de
granita met diverse soorten vers fruit, zoals perzik of peer, de granita met
amandelen, met chocola, met pistachenoten en ga zo maar door. Op het plein voor
het Teatro Massimo in Palermo stond altijd een oud mannetje granita te
verkopen. Hij is in de loop der jaren met duizenden toeristen op de foto gegaan
en velen van hen hebben hem de foto opgestuurd, die hij vervolgens trots op
zijn granitakarretje heeft opgeplakt. De verkoop van granita is nu in handen
van een familielid, maar de foto’s van de oude granitaverkoper sieren nog
steeds de kar.
Le cassatelle
Cassatelle zijn met
zoete ricotta gevulde dolci van deeg, bestrooid met poedersuiker. De vorm van
de cassatella doet denken aan een kleine calzone, de bekende opgevouwen pizza.
De geschiedenis van de Siciliaanse wijnen
De wijnbouw werd
ongeveer 4000 jaar geleden op Sicilië geïntroduceerd. Naast wijn, zijn
olijfolie en graan er altijd de belangrijkste landbouwproducten geweest. In de
19e eeuw nam de wijnproductie behoorlijk toe met wijnen in de Marsalastreek en
gemengde wijnen uit andere provincies, waar met name in Noord-Italië veel vraag
naar was. De wijnbouw werd rond 1880 echter bijna volledig vernietigd door de
fylloxera (druifluis). Door de kruising met een Amerikaanse wijnrank, ontstond
een variant die resistent is tegen de druifluis en aan het begin van de 20e
eeuw begon de wijnbouw al weer te floreren.
Tot aan de jaren ’60
van de vorige eeuw stond Sicilië met name bekend om de likeurwijnen uit
Marsala, maar in de jaren ’70 kwamen er steeds meer goede witte wijnen van het
eiland, zoals de Regaleali bianco, de Nozze d’oro Tasca, de Feudo dei fiori en
de Colomba Platino. In de jaren ’80 was er een sterke ontwikkeling van rode
wijnen die eerst in houten vaten en vervolgens in de fles werden gerijpt, zoals
de Duca Enrico van het wijnhuis Corvo. Rond het jaar 2000 werd de rode wijn die
van de regionale druivensoort Nero d’Avola is gemaakt erg populair.
In de laatste 10
jaar zijn er steeds meer Siciliaanse wijnproducenten bijgekomen, die zich
richten op de productie van Siciliaanse wijnen van hoge kwaliteit. Er zijn
inmiddels 22 DOC (Denominazione di Origine Controllata, een officiële
aanduiding die een bepaalde kwaliteit garandeert) en 1 DOCG, de Cerasuolo di
Vittoria. Voor de in 1992 ingevoerde wijnkwalificatie DOCG, Denominazione di
Origine Controllata e Garantita, gelden nog hogere kwaliteitseisen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten